Inspekcje Fotelików dookoła świata: Szwecja
Autor: Materiały pokonferencyjne, Paulina Zielińska
Data dodania: 2012-08-01 11:45:43 Ostatnia aktualizacja: 2012-08-01 12:48:06
Tyłem do kierunku jazdy tak długo, jak się da - oto szwedzki przepis na bezpieczeństwo dzieci.
Szwedzi znani są z działań mających na celu zmniejszenie liczby ofiar wypadków drogowych. To oni właśnie wprowadzili oficjalnie w 1997 roku “Wizję Zero”, której celem jest ograniczenie liczby ofiar wypadków drogowych właśnie do liczby “0”. Ciekawa jest też podstawa całego projektu. Najczęściej bowiem śmieć bądź poważne kalectwo są przeliczane na pieniądze, które każde państwo traci, tracąc jednocześnie obywatela. W tym przypadku jest inaczej. Podstawą jest przekonanie, że ludzkie życia ma wartość nadrzędną, a straty tej nie da się w jakikolwiek sposób “wycenić” lub przeliczyć na innego rodzaju dobra, dostępne społeczeństwu. Stąd także przekonanie, że za bezpieczeństwo na drodze odpowiadają wszyscy, i decydenci, ustalający przepisy prawne, i Ci odpowiedzialni za budowę i stan infrastruktury, jak także sami użytkownicy ruchu.
System ten jest skuteczny - liczba ofiar systematycznie spada. I nie są to pojedyncze przypadki, a setki istnień ludzkich. Spada również śmiertelność wśród dzieci. Jak prezentują się statystyki? Według najnowszych danych liczba ludności w tym kraju szacowana jest na około 9,5 miliona. Według danych VTI, w latach 2003 - 2010 w Szwecji zginęło 36 dzieci w przedziale 0-10 lat (2003 - 8, 2004 - 8, 2005 - 2, 2006 - 6, 2007 - 2, 2008 - 2, 2009 - 3, 2010 - 5). Dla porównania, w 38,5 milionowej Polsce, tylko w 2011 roku w wypadkach drogowych zginęło 62 dzieci w grupie 0-14 lat (wg. raportów Policji).
Zanim przejdziemy do szczegółowych szwedzkich statystyk, zacznijmy od prawa. Przepisy w tym kraju stanowią, że wszyscy pasażerowie powinni mieć zapięte pasy, a dzieci, poniżej 135 cm wzrostu i ukończenia 12 roku życia, powinny być przewożone w foteliku, lub innym urządzeniu zabezpieczającym. Dodatkowo zaleca się przewożenie dzieci do czwartego roku życia lub, jeśli to możliwe, dłużej, tyłem do kierunku jazdy.
Foteliki w Szwecji poddawane są też dodatkowemu testowi, jest to tzw. “Plus Test”, przeprowadzany przez VTI (Swedish National Road and Transport Research Institute). Jest on dobrowolny, dotyczy fotelików w dwóch grupach wagowych: do 18 kg oraz do 25 kg. Szczególny nacisk kładzie się w nim na foteliki montowane tyłem do kierunku jazdy oraz bada obciążenia działające na szyję dziecka.
Jak przedstawiają się zaś szwedzkie inspekcje? W 2010 roku, pomiędzy kwietniem a lipcem, przeprowadzono badania dotyczące głównie dzieci w wieku 0-10 lat, w 347 żłobkach i przedszkolach, w 70 miastach. Zbierano informacje na temat użycia fotelika oraz poprawności montażu i użycia pasów bezpieczeństwa, miejsca w samochodzie itd. W badaniu wzięło udział 5000 dzieci. Większość, prawie 80%, stanowiły dzieci w wieku 0-5 lat. Jak prezentują się wyniki?
Zacznijmy od miejsca w samochodzie. Większość z fotelików zamontowana była na tylnym siedzeniu samochodu, 45% znajdowało się na siedzeniu za pasażerem, a 29% za kierowcą. Na przednim siedzeniu umiejscowiono tylko 23% urządzeń. Z badań wynika także, że nie wszystkie dzieci, mimo szwedzkich zaleceń, są przewożone dostatecznie długo tyłem do kierunku jazdy. Zdarza się, że przesadzane były już roczne dzieci (1%), następnie dwulatki (20%), trzylatki (60%) oraz 93% czterolatków.
Co ciekawe, okazuje się, że w tym kraju dzieci dowożą do szkoły częściej kobiety (60%) i to one najbardziej dbają o to, żeby dziecko jeździło tyłem.
Panie są także bardziej uważne, jeśli chodzi o zapinanie pasów. 95% z przebadanych dzieci było zapiętych w pasy (uprząż fotelika lub pasy bezpieczeństwa), w pozostałych 5% to jednak panowie wykazywali się pewną nonszalancją w ich stosowaniu.
Prawidłowe przeprowadzenie pasa bezpieczeństwa okazywało się również łatwiejsze w fotelikach tyłem do kierunku jazdy (91% fotelików 0-13 kg oraz 81% z pozostałych kategorii wagowych). Zbyt luźna uprząż zdarzała się zaś tylko w 8,1 % (0-13kg) oraz 11,5 % (pozostałe kategorie wagowe).
Znaczne problemy z pozycjonowaniem pasa zdarzały się zaś w przypadku fotelików przodem do kierunku jazdy: pas barkowy przechodził zbyt wysoko (15%), zbyt nisko (5%), a biodrowy nie przechodził płasko po udach (10,3%). Co do samego montowania fotelików, stwierdzono brak błędów przy fotelikach montowanych za pomocą systemu ISOFIX. Problemy pojawiły się zaś przy fotelikach montowanych za pomocą pasów bezpieczeństwa, z czego źle zamontowano 1% fotelików z kategorii 0-13 kg, 7% pozostałych fotelików montowanych tyłem do kierunku jazdy oraz 18% fotelików przodem do kierunku jazdy. Problem ze stabilnością pojawił się także w 43% fotelików montowanych przodem do kierunku jazdy.
Choć prezentowane statystyki dotyczą tylko wybranych problemów związanych z montażem fotelików, dają pewien obraz sytuacji w Szwecji. W naszych warunkach (jak wynika z naszych obserwacji) były by to bardzo dobre wyniki, jednak Szwedzi nie są z nich zadowoleni. Przede wszystkim, jak wynika z raportu, zbyt wcześnie przesadza się dzieci przodem do kierunku jazdy. A jak pokazały badania, tyłem do kierunku jazdy jest nawet pięć razy bezpieczniej. Ma na to wpływ nie tylko budowa anatomiczna dziecka i sposób, w jaki są rozkładane siły podczas zderzenia. Istotne są także zmiany w technologii produkcji samochodów. Mają one mocniejsze, odporniejsze na zgniatanie konstrukcje, a także krótszą drogę hamowania. Powoduje to większy nacisk szczególnie na szyję dziecka, która jest słaba i wątła.
Już wiemy, że gdy dobiegną końca “Ogólnopolskie Inspekcje Fotelików 2012”, nasze statystyki nie będą tak optymistyczne jak szwedzkie. Dlatego tym bardziej serdecznie zapraszamy wszystkich rodziców, do skorzystania, i wzięcia udziału w pozostałych wydarzeniach inspekcyjnych. Oprócz sprawdzenia stanu zabezpieczenia dziecka - poprawiamy bowiem błędy w montażu oraz udzielamy instruktażu. Chociaż dużo pracy przed nami - mamy nadzieję, że zaowocuje to, w perspektywie kilku lat - statystykami zbliżonymi do szwedzkich, prezentowanych powyżej.
Zapisy na inspekcje na stronie: www.inspekcje-fotelikow.pl
Opracowane na podstawie materiałów: Susanne Gustafsson, Swedish National Road and Transport Research Institute (VTI), Materiały pokonferencyjne 9th International Conference “Protection of Children in Cars”
Foteliki tyłem - dla najmłodszych są obowiązkowe, warto zadbać, aby kolejne również były tyłem
Szwedzi byli prekursorami w dziedzinie fotelików tyłem do kierunku jazdy
Zobacz galerię zdjęć
